Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stanowi uproszczoną formę opodatkowania przychodów osiąganych z działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy (osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą) korzystający z takiej formy opodatkowania płacą podatek od przychodów według określonej stawki.
Ponieważ podatek jest płacony od przychodów, przy ustalaniu ich wysokości podatnik nie bierze pod uwagę kosztów ponoszonych w ramach prowadzonej działalności – opodatkowaniu ryczałtem podlegają przychody a nie dochody (przychody pomniejszone o koszty) uzyskiwane przez podatnika.
Warunkiem opodatkowania osiąganych przychodów ryczałtem jest złożenie oświadczenia o wyborze takiej formy opodatkowania. Oświadczenie należy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód z prowadzonej działalności gospodarczej. Oświadczenie to może zostać również złożone w drodze aktualizacji danych w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Dokonanie wyboru opodatkowania w formie ryczałtu dotyczy również lat następnych, chyba, że w kolejnych latach podatnik złoży oświadczenie o rezygnacji z tej formy opodatkowania.
Wysokość stawki podatku uzależniona jest od rodzaju prowadzonej działalności. Stawki ryczałtu wynoszą 17%, 15%, 14%,12,5%, 12%,10%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%. Możliwe jest przy tym opłacanie ryczałtu według jednej ze wskazanych w ustawie stawek albo – jeśli działalność jest różnorodna (podatnik osiąga przychody podlegające opodatkowaniu różnymi stawkami i prowadzi do tego odpowiednią ewidencję) – według kilku różnych. Możliwość opłacania ryczałtu według określonej stawki zależy od faktycznego rodzaju (charakteru) usług świadczonych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Należy przyporządkować daną działalność podatnika konkretnemu grupowaniu PKWiU, bo to pozwala wówczas zidentyfikować odpowiednią stawkę opodatkowania w ustawie o ryczałcie.
Stawka 12% zasadniczo dotyczy usług „związanych z oprogramowaniem” oraz „doradztwa w zakresie oprogramowania”.
W sytuacji, gdy nie można przyporządkować prowadzonej działalności (świadczonych usług) do innej stawki podatku, zastosowanie powinna znaleźć stawka 8,5%.
Podatnicy opodatkowani ryczałtem nie mają obowiązku prowadzenia ksiąg, są natomiast zobowiązani do prowadzenia ewidencji osiąganych z prowadzonej działalności przychodów.
Podatnik jest obowiązany obliczać ryczałt od przychodów uzyskanych w danym miesiącu i wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następnego, a za miesiąc grudzień – przed upływem terminu określonego na złożenie zeznania rocznego. Jest możliwość kwartalnego rozliczania podatniku – niemniej, z takiej możliwości mogą skorzystać podatnicy, których przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 200 000 euro.
Po zakończonym roku podatkowym podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są zobowiązani złożyć zeznanie w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następnego.
Jeżeli oprócz przychodów z działalności gospodarczej, opodatkowanych ryczałtem, podatnik w trakcie roku uzyskiwał dochody z innych źródeł, opodatkowane na zasadach ogólnych, to powinien złożyć w ich zakresie odrębne zeznanie, zgodnie z przepisami ustawy o PIT (niezależnie od zeznania złożonego w zakresie przychodów opodatkowanych ryczałtem).
Wyrok NSA (sygn. II FSK 622/24)
Stawki ryczałtu najczęściej stosowane w branży IT przedstawiają się następująco:
- 15% – właściwa dla wszelkiego doradztwa związanego z zarządzaniem (PKWiU 70).
- 12% – dotyczy usług „związanych z oprogramowaniem” oraz „doradztwa w zakresie oprogramowania”. Obejmuje przychody ze świadczenia usług:
- związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0),
- związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1),
- objętych grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” (PKWiU 62.01.2),
- związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02),
- w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0),
- związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1).
- 8,5% – można zastosować dla „innych usług”, które nie mieszczą się w żadnej kategorii opodatkowanej inną stawką.
W poprzednich latach organy podatkowe dopuszczały stosowanie stawki 8,5% dla usług informatycznych niezwiązanych bezpośrednio z tworzeniem oprogramowania. Pomimo braku zmiany przepisów, organy zaczęły przyjmować, że stawka 12% jest właściwa dla usług związanych z oprogramowaniem, nie ograniczając tego wyłącznie do kwestii programowania. Przepis nie odnosi się bowiem do bezpośredniego ani pośredniego związku z oprogramowaniem.
Szczególnie istotny jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 sierpnia 2024 roku (sygn. II FSK 622/24). Sprawa dotyczyła podatnika świadczącego usługi związane z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych (PKWiU 62.01.12.0) oraz usługi wsparcia technicznego.
NSA stwierdził, że „okoliczność, że do zakresu obowiązków Skarżącego nie należy tworzenie oprogramowania komputerowego, nie jest wystarczającą przesłanką do uznania braku związku świadczonych usług z oprogramowaniem”.
W konsekwencji zarówno organ podatkowy, jak i NSA przyjęli szeroką definicję „usług związanych z oprogramowaniem”.
Jednocześnie NSA nie przedstawił jednoznacznych kryteriów rozróżnienia między usługami opodatkowanymi stawką 12% a 8,5%.
Doradztwo w zakresie zarządzania
Stawka 15% obejmuje doradztwo w zakresie zarządzania, w tym m.in. projektami, strategią, finansami, zasobami ludzkimi, produkcją czy łańcuchem dostaw.
W indywidualnych interpretacjach zdarzają się przypadki, w których organ podatkowy potwierdzał możliwość zastosowania stawki 8,5% dla usług menedżerskich, np. w zespołach zajmujących się projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych (interpretacja indywidualna z 31 lipca 2024 r., sygn. 0115-KDST2-2.4011.289.2024.2.PR).
Przy udowadnianiu, że wykonywane usługi mieszczą się w zakresie stawki 8,5% lub 15%, należy zachować ostrożność. Istnieje ryzyko, że organ podatkowy zakwalifikuje wykonywane usługi jako czynności zarządzania, co skutkuje opodatkowaniem według zasad ogólnych, zgodnie ze skalą podatkową.
Jak podejść do tematu?
Warunkiem opodatkowania przychodów ryczałtem jest złożenie oświadczenia o wyborze tej formy opodatkowania, standardowo do 20 lutego. Oświadczenie dotyczy jedynie wyboru formy opodatkowania i nie wskazuje konkretnej stawki.
W przypadku wątpliwości lub chęci zastosowania niższej stawki można rozważyć uzyskanie opinii klasyfikacyjnej GUS dotyczącej właściwego PKWiU dla świadczonych usług. GUS ma 3 miesiące na wydanie opinii. Choć opinia ta nie jest formalnie wiążąca dla organów podatkowych, w praktyce stanowi istotny dowód.
W zależności od akceptowalnego przez podatnika poziomu ryzyka, można wybrać bardziej bezpieczne rozwiązanie, takie jak opodatkowanie wyższą stawką i późniejsze ubieganie się o zwrot nadpłaconego podatku. Bardziej ryzykownym podejściem jest zastosowanie niższej stawki i w przypadku zakwestionowania przez organ podatkowy, dopłacenie brakującego podatku wraz z odsetkami za zwłokę.
